Na rozproszonych obszarach wiejskich zamieszkuje około 15 milionów osób, dla których posiadanie telefonu komórkowego ma o wiele większe znaczenie, niż dla mieszkańców obszarów zurbanizowanych. Wysoka atrakcyjność́ mobilnego dostępu do usług komunikacyjnych, dla których na terenach wiejskich może po prostu nie być́ alternatywy, powinna być́ wykorzystana przez operatorów telefonii komórkowej do skutecznej walki o klienta oraz poszukiwania nowych źródeł przychodów. To wciąż słabo zagospodarowany rynek.
Przemiany ustrojowe, gospodarcze i cywilizacyjne
Przełom XX i XXI wieku to okres rozległych przemian technologicznych, które w szybkim tempie zmieniają nasze życie. Jesteśmy świadkami rewolucji w dziedzinie społecznej komunikacji, wywołującej głębokie przewartościowania kulturowe, przemiany gospodarcze oraz niebywałe przyspieszenie cywilizacyjne. Zmiany zachodzą̨ w skali globalnej oraz w społecznościach lokalnych – miejskich i wiejskich.
Postęp technologiczny i globalizacja światowej gospodarki nałożyły się̨ na zachodzące w naszym kraju przemiany ustrojowe, mnożąc problemy dystansujące nas od rozwiniętych społeczeństw zachodniej Europy. Bezprecedensowe tempo przemian wymaga znacznego wysiłku adaptacyjnego – zwłaszcza od mieszkańców wsi, będących pod wieloma względami w gorszym położeniu od mieszkańców miast. Rozproszenie geograficzne, ograniczony dostęp do informacji oraz niski poziom wykształcenia, to podstawowe bariery rozwoju obszarów wiejskich.
Odejście od doktryny centralnego sterowania państwem, liberalizacja procesów gospodarczych oraz brak odpowiednich mechanizmów interwencyjnych w okresie transformacji ustrojowej spowodowały, że stan gospodarki na terenach wiejskich jest dziś́ zły. Wprowadzenie natychmiastowych reform jest konieczne ze względu na potrzebę̨ dostosowywania polskiej wsi do funkcjonowania w konkurencyjnym otoczeniu Unii Europejskiej. Przemyślane wykorzystanie nowoczesnych technologii teleinformatycznych – zwłaszcza telefonii bezprzewodowej, może korzystnie wpłynąć́ na takie przemiany.
Badanie potrzeb środowiska wiejskiego
Sektor telekomunikacyjny odgrywa ważną, służebną̨ rolę wśród innych sektorów gospodarki. Usługi polegające na zapewnieniu łączności są̨ elementem procesów zachodzących w sferze produkcji, handlu i usług, a także w rolnictwie. Możliwości oferowania usług telekomunikacyjnych (ich użyteczność) na obszarach pozamiejskich, uzależnione są od rozpoznania tej przestrzeni i jej specyficznych potrzeb. Sporządzenie charakterystyk wiejskich środowisk umożliwi wyodrębnienie segmentów tego rynku, a następnie ocenę̨ możliwości zaspokojenia oczekiwań każdego z nich. Zakres prowadzonych analiz powinien dotyczyć́ zarówno potrzeb przeciętnego mieszkańca w jego codziennych życiowych sprawach, jak i działających na terenach wiejskich przedsiębiorstw (grup producenckich, hurtowni, zakładów przetwórczych) oraz organizacji publicznych i prywatnych (jednostek administracji rządowej i samorządowej, samorządu zawodowego, fundacji, stowarzyszeń́ itp.).
Rozproszenie geograficzne, to główna bariera ograniczająca dostęp mieszkańców wsi do udogodnień cywilizacyjnych, jakie są łatwo dostępne dla mieszkańców miast. Rozproszona sieć osadnicza podnosi koszty budowy urządzeń́ infrastruktury technicznej (dróg, zasilana energetycznego, stacjonarnych sieci telekomunikacyjnych, wodociągów, kanalizacji itp.), a także utrudnia dostęp do większych ośrodków gospodarczych, administracyjnych i usługowych. Te niedogodności istotnie wpływają na jakość życia na wsi, a także ograniczają możliwości rozwijania gospodarczej przedsiębiorczości. Możliwość́ uzyskania niższych kosztów pracy na wsi nie jest w stanie zrównoważyć́ wysokich kosztów rozwijania systemów infrastruktury technicznej, jakie musiałby ponieść́ inwestor planujący uruchomienie swojej działalności daleko od miasta. W konsekwencji, pogłębiają̨ się̨ cywilizacyjne dysproporcje między miastem i wsią̨. Nadzieję za zmianę tej sytuacji niosą technologie radiowe.
Największa dostępność stacjonarnych sieci telekomunikacyjnych występuje w województwie mazowieckim, natomiast najmniejsza w województwach podkarpackim, świętokrzyskim i warmińsko-mazurskim. Niedorozwój infrastruktury telekomunikacyjnej nie dotyczy natomiast telefonii komórkowej, w której nie występuje problem tzw. ostatniej mili, czyli wysokich kosztów rozwijania stacjonarnej sieci dostępowej (pętli lokalnej). Usługi transmisji danych oferowane przez operatorów komórkowych są dziś podobne do usług dostępnych w sieciach stacjonarnych. Należy jednak oczekiwać, że w nieodległej przyszłości ich asortyment będzie znacznie bogatszy i dostosowany do specyfiki potrzeb obszarów wiejskich.
Kluczowe problemy rozwojowe
Opierając się̨ na opracowaniach Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, problemy rozwojowe środowisk wiejskich można sklasyfikować́ w trzech podstawowych kategoriach: problemy obszarów wiejskich, problemy sektora rolnego oraz problemy środowiska naturalnego.
Główne problemy obszarów wiejskich:
- niedostateczny rozwój infrastruktury technicznej, społecznej i kulturalnej,
- niski poziom wykształcenia i kwalifikacji ludności,
- mono-produkcja w niektórych regionach kraju,
- wysokie uzależnienie ludności od przychodów z rolnictwa,
- niewystarczające możliwości zatrudnienia i uzyskania dochodów poza rolnictwem,
- niewielka dostępnoścí usług służących prowadzeniu działalności gospodarczej,
- słaba aktywność́ gospodarcza, społeczna i kulturalna ludności,
- wysokie bezrobocie rejestrowane oraz utajone,
- niski poziom dochodów, ograniczający efektywny popyt na towary i usługi pozarolnicze,
- słabość́ instytucji i organizacji wspierających rozwój obszarów wiejskich,
- marginalizacja dziedzictwa kulturowego obszarów wiejskich.
Główne problemy sektora rolnego:
- rozdrobnienie struktury agrarnej,
- niedostosowanie wielkości i jakości produkcji do rynków,
- słaba organizacja rynku rolnego,
- niedoinwestowanie gospodarstw rolnych,
- niski poziom wiedzy o technologiach produkcji, marketingu i zarzadzaniu,
- niski stopień́ samoorganizacji rolników.
Główne problemy środowiska naturalnego:
- lokalne zagrożenia środowiska naturalnego,
- konieczność́ zagospodarowania gruntów gorszej jakości,
- powszechny brak urządzeń służących ochronie środowiska,
- wysokie koszty budowy urządzeń́ służących ochronie środowiska.
Ograniczenia rozwojowe wsi przesadzają̨ o niskich dochodach gospodarstw rolnych oraz o niskich standardach wiejskich gospodarstw domowych. Ubóstwo, dotykające wiele wiejskich rodzin, rodzi patologie i wywołuje konflikty, a także zmniejsza możliwości kształcenia wiejskiej młodzieży. Jednym ze skutków takiej sytuacji są migracje i wyludnianie wsi.
Główne cele polityki rozwoju obszarów wiejskich
Cele, jakie należy osiągać, aby zatrzymać́ degradację wsi, zapisano w dokumentach programowych przyjętych przez Radę Ministrów w latach 1998-2000. Najważniejsze postulaty, które wiążą̨ się̨ z technologiami komunikacyjnymi to:
- wspieranie rolnictwa i jego otoczenia,
- zapewnienie źródeł dodatkowego trwałego dochodu,
- wspieranie kompleksowej polityki społecznej wobec wsi i rolnictwa.
W zakresie dotyczącym małej i średniej przedsiębiorczości wskazano na konieczność:
- rozwijania systemów infrastruktury technicznej,
- rozwijania lokalnych ośrodków wspierania przedsiębiorczości,
- promowania inwestycji na obszarach wiejskich,
- rozwijania turystyki i agroturystyki,
- rozwijania programów kształcenia i doradztwa zawodowego,
- przeciwdziałania bezrobociu wśród absolwentów szkół,
- poprawy marketingu oraz przetwórstwa artykułów rolnych i rybnych,
- różnicowania działalności gospodarczej na wsi,
- szkolenia zawodowego na obszarach wiejskich,
- pomocy doradczej i technicznej dla rolników i innych grup zawodowych.
Przewaga telefonii komórkowej nad stacjonarną
Telefonia komórkowa posiada wiele istotnych zalet w porównaniu z telefonią stacjonarną oraz absolutną przewagę na obszarach wiejskich. Jej podstawowym atutem jest łatwy, nieograniczony przestrzenie dostęp do sieci. Mobilny dostęp do sieci telekomunikacyjnej to unikalna cecha i zaleta telefonii komórkowej.
Charakter pracy w gospodarstwie rolnym, a także styl życia ludności wiejskiej wiąże się̨ z koniecznością̨ częstego pobytu poza domem. Jeżeli w gospodarstwie jest przyłączona stacjonarna linia abonencka, wówczas częściowo zaspokaja potrzeby komunikacyjne. Aktywny telefon komórkowy zapewnia natomiast łączność bez względu na aktualne miejsce pobytu jego użytkownika. Daje poczucie bezpieczeństwa, oferując wiele możliwości radzenia sobie w rozmaitych życiowych sytuacjach. Można się̨ nim posłużyć́ do wezwania serwisu technicznego w trakcie prac polowych albo pomocy służb ratunkowych w sytuacjach zagrożenia zdrowia lub życia. Takich możliwości nie jest w stanie zapewnić́ telefon stacjonarny.
Asortyment usług oferowanych w sieciach komórkowych będzie coraz bogatszy. Lesza segmentacja rynków, wzrost przepustowości sieci radiowych oraz zjawisko konwergencji technologii komunikacyjnych, umożliwią coraz lepsze dostosowanie usług do potrzeb klientów. Możliwość bieżącej identyfikacji miejsca pobytu abonenta sieci komórkowej, pozwoli natomiast na daleko idącą personalizację dostarczanych mu informacji.
Słabą stroną telefonii komórkowej jest wysoki koszt tej technologii, przekładający się na wysokie ceny usług (zwłaszcza transmisji danych). Kryzys gospodarczy, duszący popyt, dodatkowo hamuje rozwój sieci i usług. Na koszty po stronie operatora komórkowego składają się wysokie nakłady inwestycyjne na rozwijanie sieci, wysokie opłaty koncesyjne, subsydiowanie telefonów, a także wysokie stawki w rozliczeniach międzyoperatorskich. Z tych powodów, zaawansowane rozwiązania telekomunikacyjne oferowane są̨ w pierwszej kolejności klientom instytucjonalnym. Klienci indywidualni, zwłaszcza na obszarach wiejskich, muszą jeszcze poczekać.
Grupy docelowe na obszarach wiejskich
Rynek wiejski może wydawać́ się̨ operatorom telekomunikacyjnym mało atrakcyjny, w porównaniu z gęsto zaludnionymi obszarami miejskimi. Należy jednak pamiętać́, że na rozproszonych obszarach wiejskich (obejmujących ponad 93% powierzchni naszego kraju), zamieszkuje około 38% ludności Polski (około 15 milionów osób), dla której posiadanie telefonu komórkowego ma wyjątkowe znaczenie. Wysoka atrakcyjność́ bezprzewodowej telefonii na terenach wiejskich, powinna być umiejętnie wykorzystana przez operatorów do skutecznej walki o klienta.
Klienci indywidualni na obszarach wiejskich
Potrzeby komunikacyjne indywidualnych użytkowników zamieszkujących i pracujących na wsi nie różnią̨ się̨ zasadniczo od potrzeb mieszkańców miast. Połączenia głosowe, poczta głosowa, SMS, WAP – to typowe usługi, z których może korzystać́ statystyczny mieszkaniec wsi.
Biorąc pod uwagę̨ niższy przeciętny dochód mieszkańców wsi, należy oczekiwać́, że chętniej będą̨ korzystać́ z usług przedpłaconych, niż abonamentowych. System pre-paid zapewnia lepszą bieżącą̨ kontrolę nad wydatkami telekomunikacyjnymi, a jednocześnie zaspokaja wszystkie podstawowe potrzeby komunikacyjne (połączenia głosowe, pocztę̨ głosową, SMS, identyfikację dzwoniącego numeru, WAP, serwisy informacyjne, możliwość́ korzystania z numerów specjalnych, połączenia autotele, dostęp do Internetu oraz międzynarodowy roaming).
Inne usługi, które ze względu na swoją cenę̨ mogą̨ cieszyć́ się̨ szczególnym zainteresowaniem na wsi, to tańsze połączenia do wybranych numerów, rozmowy zagraniczne przez Internet (VoIP), oraz rozwiązania typu Home Zone lub Office Zone, czyli stosowanie niższych cen dla połączeń́ realizowanych w zasięgu jednej lub kilku określonych stacji bazowych. Bariera zamożności społeczeństwa wiejskiego będzie jeszcze długo ograniczać́ możliwości indywidualnego korzystania z bezprzewodowego dostępu do Internetu oraz innych zaawansowanych usług opartych na szybkiej bezprzewodowej transmisji danych (realizowanych na platformach HSCSD, GPRS, EDGE i UMTS).
Klienci instytucjonalni na obszarach wiejskich
W znacznie szerszym zakresie, niż̇ użytkownicy indywidualni, mogą̨ korzystać́ z usług telefonii komórkowej przedsiębiorcy działający na terenach wiejskich, a także organizacje publiczne, społeczne i prywatne. Asortyment usług dla klientów instytucjonalnych jest bogatszy, a wiele usług może być elastycznie dopasowanych do indywidualnych potrzeb rozmaitych klientów. Możliwe jest również̇ skalowanie rozwiązań́ komunikacyjnych, czyli dostosowywanie ich do rozmiarów prowadzonej przez klientów działalności.
Klienci instytucjonalni na terenach wiejskich, to głównie gospodarstwa rolne, a raczej – grupy producentów rolnych oraz instytucje otoczenia rolnictwa, takie jak hurtownie, przedsiębiorstwa transportowe, przedsiębiorstwa przetwórstwa produktów rolnych, giełdy towarowe, ośrodki maszynowe, kołka rolnicze, banki spółdzielcze, a także jednostki administracji samorządowej i rządowej, rolnicze izby gospodarcze, agencje lokalnego rozwoju, stowarzyszenia, fundacje i związki zawodowe rolników.
Odrębną grupę̨ klientów stanowią̨ przedsiębiorstwa, których działalność́ nie jest bezpośrednio związana z rolnictwem, które jednak ulokowały swoją działalność́ na obszarach wiejskich ze względu na ich inwestycyjną atrakcyjność́ (położenie, niższe ceny gruntów, niższe koszty pracy, dostępność́ surowców itp.). Liczba takich przedsiębiorstw systematycznie się̨ zwiększa. Są̨ to duże przedsiębiorstwa, ale również̇ firmy małe i średnie oraz osoby pracujące w wolnych zawodach – lekarze, architekci, konsultanci, artyści, programiści komputerowi itp.
Występowanie na obszarach wiejskich licznych instytucji o zróżnicowanym charakterze działalności, a co za tym idzie – odmiennych potrzebach komunikacyjnych – rodzi konieczność́ starannej analizy form działalności oraz okresowych ocen możliwości wykorzystania potencjału sieci komórkowych w profilu danego typu instytucji. Sugestie dotyczące takich rozwiązań́ (usług) przedstawione są w dalszej części tego opracowania.
Wspieranie rozwoju rolnictwa i jego otoczenia
Wspieranie rozwoju rolnictwa na terenach wiejskich powinno zmierzać́ do ożywienia i wzmocnienia sektora rolnego do takiego poziomu, aby mógł skutecznie konkurować́ z rolnictwem Unii Europejskiej. Na działania wspierające podejmowane przez organizacje rządowe i pozarządowe składają̨ się̨ głównie:
- poprawa struktury obszarowej gospodarstw,
- tworzenie grup producenckich,
- tworzenie rynku hurtowego produktów rolnych oraz
- wspieranie eksportu produktów rolnych i ochrona przed importem.
W każdym z tych obszarów możliwe jest wykorzystanie technologii komunikacyjnych dla szybszego i tańszego osiągania wyznaczonych celów.
Poprawa struktury obszarowej gospodarstw rolnych
Przekształcanie struktury obszarowej ma na celu zwiększenie średniej wielkości gospodarstw rolnych. Jest to podstawowy warunek poprawy efektywności i konkurencyjności polskiego rolnictwa. Poprawę̨ struktury agrarnej można uzyskać́ przez scalanie i wymianę̨ gruntów (obrót ziemią), preferowanie osadnictwa rolniczego z możliwością̨ zamiany nieruchomości, preferencje przy zakupie ziemi z zasobów Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz system rent strukturalnych.
Rola technologii teleinformatycznych w procesie scalania gruntów to przede wszystkim ułatwianie dostępu do informacji o możliwościach zbycia lub nabycia ziemi, a także o ułatwieniach oferowanych przez instytucje państwowe. Mogą̨ być́ do tego wykorzystywane witryny WWW, WAP, a także mniej lub bardziej rozbudowane systemy powiadomień́ z pomocą na SMS, poczty elektronicznej lub faksu. Serwisy informacyjne mogą̨ być́ administrowane przez instytucje rządowe, samorządowe lub organizacje społeczne (stowarzyszenia, fundacje).
Obok dobrze znanych sposobów komunikacji, takich jak witryny WWW i WAP, należy wspomnieć o usługach Infolinia Biznesowa i SMS SUPera, oferowanych w sieci Era. Pierwsza z nich polega na udostępnianiu bezpłatnej informacji dla użytkowników telefonów komórkowych, natomiast drugi służy do rozpowszechniania informacji w formie krótkich wiadomości tekstowych (SMS), przekazywanych na listy dystrybucyjne. Infolinia Biznesowa to usługa przeznaczona dla instytucji chcących zapewnić́ swoim klientom bezpłatny dostęp do informacji. Abonent dzwoniąc pod numer takiej linii nie płaci za połączenie, podobnie jak w przypadku połączeń numerami 0-800 w sieciach stacjonarnych. SMS SUPera to z kolei bardzo wygodna i tania forma rozsyłania powiadomień́, szczególnie przydatna tam, gdzie ich odbiorcy są̨ rozproszeni na dużym obszarze (np. całej Polski). Instytucja zarządzająca dystrybucją komunikatów otrzymuje dostęp do aplikacji na serwerze operatora, gdzie definiuje swoje listy dystrybucyjne. Lista główna może liczyć́ 9999 adresów, wśród których można wydzielić do 50 innych (tematycznych) list dystrybucyjnych. Wiadomości można wysyłać́ ze strony WWW, do której może mieć́ dostęp każdy z użytkowników systemu. Można używać tego serwisu także w telefonie komórkowym.
Tworzenie grup producenckich
Ważną częścią̨ procesu unowocześniania gospodarki rolnej jest tworzenie tzw. grup producenckich, czyli zastępowanie tradycyjnych, nieefektywnych sposobów gospodarowania nowoczesnymi, sprawdzonymi w świecie rozwiązaniami organizacyjnymi. Grupy producenckie to forma samopomocowego współdziałania rolników, polegają̨ na wspólnym korzystaniu z maszyn, dokonywaniu zakupów środków produkcji, sprzedaży, standaryzacji produkcji itp. Z czasem powinny stać́ się̨ one podstawą organizacji rynku rolnego oraz funkcjonowania obrotu hurtowego i rolnych giełd towarowych.
Organizowanie grup producenckich to przeobrażanie tradycyjnego rolnika w nowoczesnego przedsiębiorcę̨, uczestniczącego w procesach gospodarczych prowadzonych w dużej skali, wykorzystującego nowoczesne narzędzia z zakresu zarzadzania, wspomagane przez technologie komunikacyjne. Prowadzenie produkcji rolnej w takiej formie ułatwia planowanie i dostosowywanie produkcji do popytu, zarówno pod względem asortymentu, jak i ilości oraz jakości towarów. Dzięki takiej organizacji produkcji rolnej, powstają̨ niezbędne powiazania rynkowe między producentami, przetwórcami i handlowcami. Sprzyja to stabilizacji cen i zwiększaniu pewności w obrocie gospodarczym.
Technologie teleinformatyczne mają do zaoferowania grupom producenckim to wszystko, co oferują̨ małym i średnim przedsiębiorstwom dla wsparcia ich funkcjonowania. Mogą̨ to być́ standardowe usługi połączeń pomiędzy członkami grupy (poczta głosowa, skrzynki faksowe, połączenia konferencyjne, modemowy dostęp do Internetu itp.), a ponadto wyspecjalizowane rozwiązania, takie jak wirtualne sieci prywatne (VPN). Zaletą sieci VPN jest możliwość́ znacznego obniżenia kosztów połączeń́ wewnątrz grupy nawet o 50%, w porównaniu z rozwiązaniami standardowymi.
Przykładem tego typu rozwiązania jest oferowana w sieci Era usługa pod nazwą Sieć Korporacyjna. Wdrożenie tej usługi pozwala na zachowanie pełnej kontroli nad wydatkami telekomunikacyjnymi grupy oraz usprawnienie jej wewnętrznej komunikacji. Możliwe jest profilowanie zakresu uprawnień́ poszczególnych użytkowników telefonów (np. blokowanie połączeń́ poza grupę̨, do innych sieci lub na wybrane numery), a także korzystanie ze skróconych numerów. Korzystanie z tej usługi nie wymaga wymiany karty SIM ani dokonywania żadnych zmian w uprzednio użytkowanych telefonach. Abonent Sieci Korporacyjnej może też swobodnie korzystać́ ze wszystkich usług dodanych, dostępnych w ofercie operatora.
Możliwość́ szerokiego korzystania z systemów komunikacyjnych przez grupy producenckie to jednak przyszłość́. Podstawowy warunek, jaki musi być́ spełniony dla organizacji sieci wirtualnej, to sprawna wewnętrzna organizacja grupy użytkowników. Funkcjonujące dziś grupy producenckie (jest ich w Polsce ponad 200) są̨, niestety, słabo zorganizowane. Ta słabość́ wynika z braku pieniędzy, trudności z zawieraniem kontraktów między grupą producencką i odbiorcami jej produktów oraz niechęci rolników do wspólnego działania.
Tworzenie rynku hurtowego dla produktów rolnych
Wykreowanie rynku hurtowego dla produktów rolnych powinno skutkować zwiększeniem produkcji oraz zmniejszeniem liczby pośredników w łańcuchu sprzedaży. Powinno to wpłynąć na wzrost dochodów producentów rolnych, przy jednoczesnym zachowaniu stabilnego poziomu cen.
Wykreowanie sprawnie działającego rynku hurtowego jest ważne dla rozwoju grup producenckich. Zorganizowanie takiego rynku umożliwi nawiązanie bezpośredniej współpracy z dużymi odbiorcami produktów rolnych (np. hipermarketami), dzięki czemu łańcuch dostaw (producent → transport → sprzedaż̇) może być́ skrócony do niezbędnego minimum, a ceny płacone dostawcom oraz ceny detaliczne mogą̨ być́ utrzymane na poziomie zadowalającym wszystkie strony. Takie rozwiązania mogą̨ zapewnić́ rolnikom bezpośredni udział w obrocie handlowym i umożliwić́ przejecie części marzy z tytułu uczestnictwa w procesie zaopatrzenia i zbytu.
Ważnymi elementami takiego modelu funkcjonowania rynku hurtowego jest wykształcenie systemu zbierania, przetwarzania i rozpowszechniania informacji rynkowej oraz stworzenie sprawnie działających organizacji zajmujących się̨ promocją produktów rolnych. Zbudowanie takich systemów i organizacji nie może obyć́ się bez odpowiednich, stacjonarnych i mobilnych systemów łączności pomiędzy źródłami informacji rynkowej i jej użytkownikami. Rozmaitość́ i mnogość́ występujących w tym systemie kanałów przepływu i przetwarzania informacji, stwarza warunki do szerokiego wykorzystania technologii komunikacyjnych.
Interesującym przykładem wykorzystania sieci komórkowych w organizacji rynku hurtowego mogą̨ być usługi polegające na monitorowaniu ruchu pojazdów, czyli tzw. zarzadzanie taborem (Fleet Management). Usługa ta polega na przesyłaniu możliwie jak największej ilości bieżącej informacji o pojazdach znajdujących się̨ pod kontrolą systemu, umożliwiając tym samym sprawne zarzadzanie całym taborem.
Monitorowanie parametrów pojazdów może obejmować́ informacje o ich aktualnym położeniu, chronometraż̇ pracy kierowców i pojazdów, czasu załadunku i czasu wyładunku, czas tankowania, przebiegi i trasy przejazdów, przekroczenie bezpiecznej prędkości i inne cechy – odpowiednio do potrzeb użytkownika systemu (właściciela taboru). Zarzadzanie taborem jest możliwe dzięki szczególnej właściwości sieci komórkowej, która umożliwia identyfikację aktualnego miejsca pobytu abonenta (jego karty SIM i odpowiedniego urządzenia transmisyjnego montowanego na stałe w monitorowanym pojeździe).
Organizacje zajmujące się̨ promocją produktów rolnych otrzymują̨ do dyspozycji między innymi rozwiązania komunikacyjne oparte na technologii GPRS, pozwalającej na integrację usług internetowych z sieciami telefonii komórkowej. GPRS umożliwia prędkość transmisji danych do 115 kbps (GSM umożliwia standardowo do 9,6 kbps; telefonia stacjonarna do 56 kbps), co pozwala na wygodne przeglądanie witryn WWW przy pomocy telefonu komórkowego, kieszonkowego urządzenia typu PDA (Personal Digital Assistant), czy komputera osobistego. Ponieważ̇ transmisja w technologii GPRS polega na przesyłaniu pakietów danych, telefon użytkownika może być́ na stałe połączony z Internetem, natomiast opłaty taryfikowane są tylko na podstawie ilości przetransferowanych danych.
Innym użytecznym rozwiązaniem oferowanym przez sieci komórkowe mogą̨ być́ bezprzewodowe terminale służące do finalizowania transakcji z wykorzystaniem elektronicznych form płatności. Mogą̨ to być́ specjalne, bezprzewodowe kasy albo telefon komórkowy, przyjmujący rolę elektronicznej portmonetki.
Niska konkurencyjność́ polskiej gospodarki rolnej będzie wymagać́ silnego wsparcia promocyjnego nie tylko na obszarze kraju, ale również̇ na rynkach zagranicznych. Do promocyjnego wspierania eksportu – podobnie jak w systemach zbierania, przetwarzania i rozpowszechniania informacji rynkowych – mogą̨ być́ wykorzystane rozwiązania internetowe oraz systemy powiadamiania za pomocą̨ krótkich wiadomości tekstowych, takie jakie SMS SUPera, bądź́ rozwiązania bardziej zaawansowane, polegające na bezpośrednim przyłączeniu abonenta do centrali SMSC.
To drugie rozwiązanie umożliwia rozsyłanie i odbieranie masowych ilości krótkich wiadomości tekstowych (SMS) od określonej grupy użytkowników (lub urządzeń́), w oparciu o autonomiczny system zbudowany na bazie protokołu X.25 lub TCP/IP. Rozwiązanie takie umożliwia również̇ budowanie systemów interaktywnej wymiany informacji pomiędzy użytkownikiem i bazami danych, do których może kierować́ swoje zapytanie w formie SMS (np. o stan konta bankowego).
Przewiduje się̨, że w pierwszym okresie odbudowy polskiej gospodarki rolnej, działania promocyjne będą̨ finansowane ze środków zagranicznych, środków budżetu państwa oraz instytucji pozarządowych, zajmujących się̨ promocją polskich produktów rolno-spożywczych na rynku krajowym i rynkach zagranicznych. Konieczność́ zapewnienia sprawnej obsługi informacyjnej w obszarze wspierania rozwoju gospodarki rolnej jest więc szansą dla wielu organizacji, które mogą̨ działać́ między innymi na zasadach publiczno-prywatnego partnerstwa.
Wspieranie rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw
Jednym z głównych problemów rozwoju naszego państwa jest zachwianie równowagi gospodarczej pomiędzy obszarami dużych aglomeracji i obszarami oddalonymi od dużych skupisk miejskich. Przywrócenie tej równowagi musi polegać́ między innymi na pobudzaniu pozarolniczej aktywności gospodarczej na obszarach wiejskich oraz tworzeniu nowych miejsc pracy poza rolnictwem.
Bezprzewodowy dostęp do Internetu możne odegrać́ znaczącą rolę w przygotowaniu naszego społeczeństwa do wyzwań́ nowej gospodarki i nowych metod pracy, a szczególnie w pobudzaniu aktywności gospodarczej na obszarach oddalonych od dużych miast, dotkniętych wysokim bezrobociem. Rozwój technologii teleinformatycznych stwarza wyjątkową̨ szansę dla małych i średnich przedsiębiorstw, a jego zaniedbanie możne im wręcz uniemożliwić́ konkurowanie z firmami działającymi zarówno w Polsce, krajach Unii Europejskiej oraz w świecie.
Podstawowe bariery ograniczające rozwój sektora MSP, to przede wszystkim brak kapitału inwestycyjnego, ograniczony dostęp do informacji z zakresu know-how oraz wysokie koszty promocji własnych produktów – zwłaszcza na odległych rynkach. Przeszkody te można jednak skutecznie niwelować́, dbając o rozwój infrastruktury komunikacyjnej, wdrażanie właściwie zaprojektowanych serwisów oraz odpowiednie kształcenie przedsiębiorców.
Sieć Era oferuje dla tego sektora interesujący produkt o nazwie Transfera, pozwalający na tworzenie wirtualnych sieci mobilnej transmisji danych, które umożliwiają̨ bezpieczny, zdalny dostęp do lokalnej, korporacyjnej sieci komputerowej. Produkt ten możne znacznie ułatwić́ funkcjonowanie firm spedycyjnych, przedsiębiorstw handlowych, agencji ochrony mienia, firm zajmujących się badaniami rynku, a także skutecznie wpierać́ funkcjonowanie służb publicznych – np. służb obrony cywilnej i sztabów kryzysowych, służb ochrony przyrody, przedsiębiorstw komunalnych itp. Potencjał mobilnej transmisji danych w tych sieciach pozwala na wykorzystanie ich również w usługach zarzadzania taborem, bądź́ w telemetrii, czyli do zdalnego (bezprzewodowego) monitorowaniu rozmaitych wielkości fizycznych – np. wilgotności gleby, poziomu wód, wielkości przesyła gazu, prądu elektrycznego, pojawienia się̨ dymu, stanu funkcjonowania urządzeń́, mierzenia parametrów różnorodnych procesów itp.
Wysoki poziom bezpieczeństwa tego systemu pozwala na organizację bezpiecznych serwisów finansowych, usług bankowych, tworzenie internetowych sklepów oraz innych rozwiązań́ z zakresu handlu elektronicznego. Produkt ten może więc być́ wykorzystany przez duże korporacje, takie jak banki, firmy ubezpieczeniowe, media, bądź́ portale internetowe. To wszystko jest możliwe dzięki elastyczności tego rozwiązania, oferującego w istocie kilka rodzajów wirtualnych sieci, wszechstronnie wykorzystujących możliwości technologii GPRS.
Techniki teleinformatyczne pozwalają̨ małym i średnim firmom wyeliminować́ licznych pośredników zarówno w łańcuchu dostaw, jak i sprzedaży, a tym samym znacznie obniżyć́ koszty swojej działalności. Ostatecznym rezultatem wdrażania nowoczesnych technologii komunikacyjnych na obszarach wiejskich powinien być́ stały rozwój innowacyjnych technik produkcji, handlu i usług oraz wzrost konkurencyjności działających na tych terenach przedsiębiorstw.
Miejsce dla lokalnych operatorów i dostawców informacji
Rozwój usług oferowanych z pomocą̨ technologii komunikacyjnych sprawia, że zmienia się̨ tradycyjna rola operatorów sieci, którzy już̇ nie tylko łączą̨ rozmowy telefoniczne, ale w coraz większym stopniu stają się̨ również̇ dostawcami wyspecjalizowanych treści informacyjnych. Wdrażanie zaawansowanych rozwiązań́ w oparciu o technologie szybkiej, bezprzewodowej transmisji danych rodzi konieczność́ restrukturyzowania ich dotychczasowego modelu działania. Dotychczasowa autonomiczność́ i niezależność́ operatorów musi ustąpić́ miejsca modelowi działania opartemu na strategicznych aliansach i partnerskich porozumieniach.
Transformacja tradycyjnego modelu funkcjonowania operatora telefonii komórkowej stwarza szansę partnerskiej współpracy dla licznych organizacji, które powinny zająć się gromadzeniem i dystrybucją informacji niezbędnych dla zapewnienia sprawnego funkcjonowania sektora rolnego oraz lokalnych operatorów wirtualnych sieci telekomunikacyjnych (Mobile Virtual Network Operators). Jakkolwiek operatorzy sieci komórkowych nadal pozostaną̨ kluczowymi graczami w tym biznesie, to z całą pewnością̨ nie będą̨ mogli się̨ obejść́ bez solidnych partnerów – dostawców odpowiedniej zawartości informacyjnej.
Wspieranie cywilizacyjnego rozwoju wsi
Edukacja
Żaden z opisanych wyżej celów rozwojowych, a w szczególności wdrożenie nowoczesnych technologii na obszarach wiejskich, nie zostanie osiągnięty, o ile nie nastąpią̨ zasadnicze zmiany w świadomości i poziomie wykształcenia mieszkańców wsi. Rolnicy i przedsiębiorcy muszą nauczyć́ się̨ posługiwać́ nowymi technologiami choćby po to, by móc skutecznie konkurować́ w konfrontacji z gospodarkami państw wspólnoty europejskiej. Wartość́ odpowiednio przygotowanych szkoleń́ i doradztwa zawodowego musi być́ odpowiednio doceniana. W znacznie szerszym zakresie, niż̇ obecnie, powinny być́ wykorzystywane techniki nauczania na odległość́. Rząd, natomiast, powinien prowadzić́ konsekwentną politykę̨ sprzyjającą̨ rozpowszechnianiu na terenach wiejskich innowacyjnych technologii oraz umiejętności posługiwania się̨ teleinformatycznymi narzędziami i technologiami. Zapewnienie bezpłatnego doradztwa prawnego i ekonomicznego oraz dostępu do wyposażenia technicznego (poligrafii, obsługi bankowej, telefonów, komputerów), a także krajowej i zagranicznej informacji niezbędnej dla prowadzenia działalności gospodarczej na obszarach wiejskich, powinno być́ celem działania wielu lokalnych organizacji społecznych i jednostek publicznych.
Komunikacja z administracją publiczną
W nowej, zmieniającej się̨ rzeczywistości także administracja publiczna nie możne działać́ w stary sposób. Konieczne stanie się̨ utworzenie przejrzystych i przyjaznych dla obywatela struktur, z którymi będzie on mógł komunikować́ się̨ za pomocą̨ narzędzi elektronicznych równie sprawnie i skutecznie, jak w kontaktach osobistych. Liczne papierowe dokumenty, jakie powstają̨ w codziennej pracy urzędów będą̨ stopniowo zastępowane dokumentami elektronicznymi, umieszczonymi w witrynach internetowych. W podobny sposób zostaną̨ udostępnione rejestry baz danych, którymi zarządzają̨ instytucje administracji rządowej i samorządowej.
Zanim to jednak nastąpi konieczne jest rozstrzygniecie wielu kwestii natury prawnej, technicznej i finansowej. Pilną potrzebą w tym zakresie jest podniesienie kultury organizacyjnej i technicznej w wielu jednostkach administracji publicznej, a także rozstrzygniecie licznych wątpliwości związanych z praktyką stosowania podpisu elektronicznego. Niezbędne jest także rozwiązanie kwestii bezpieczeństwa transakcji dokonywanych drogą elektroniczną oraz ocena kosztów implementacji platform technologicznych, pozwalających na wdrażanie rozwiązań́ z zakresu szeroko pojmowanego elektronicznego handlu.
Podsumowanie
Telefon komórkowy, Internet oraz inne technologie teleinformatyczne pozwalają̨ komunikować́ się̨ w sposób, który jeszcze niedawno wydawał się̨ niemożliwy. Zapewniają̨ szybki i tani dostęp do bogatych zasobów informacji niemal we wszystkich dziedzinach działalności człowieka. Z pomocą̨ telefonu komórkowego lub komputera można bez większego trudu uzyskać́ wszelkie potrzebne informacje, a nawet diagnozę̨ medyczną, bez potrzeby bezpośredniego kontaktu z lekarzem.
Technologie teleinformatyczne pokonują̨ ograniczenia geograficzne, zbliżają̨ i usprawniają̨ funkcjonowanie rynków, stwarzają̨ możliwości generowania nowych zysków ułatwiając dokonywanie transakcji handlowych, oraz zwiększają̨ zakres uczestnictwa lokalnych społeczności w życiu publicznym. Dlatego postęp w tej sferze rodzi ogromne nadzieje związane z możliwościami podnoszenia jakości życia na obszarach oddalonych od dużych ośrodków miejskich. Inwestowanie w rozwój technologii teleinformatycznych możne wyposażyć́ mieszkańców wsi w lepsze narzędzia, a tym samym przyczynić́ się̨ do wzrostu ich produktywności, zamożności i poprawy standardu życia.
Zmieniające się̨ otoczenie ustrojowe i technologiczne sprawiają, że tradycyjny model funkcjonowania drobnotowarowego gospodarstwa rolnego musi ustąpić́ miejsca nowym, zdywersyfikowanym formom organizacji działalności gospodarczej, wykorzystującym w szerokim zakresie nowoczesne metody zarzadzania. Przekształceniom tym musi jednocześnie towarzyszyć́ systematyczna akcja edukacyjna, mająca na celu przekazanie odpowiedniej wiedzy i umiejętności, bez których nie będzie możliwe podnoszenie zamożności wiejskich gospodarstw domowych, a w konsekwencji – likwidowanie cywilizacyjnych zapóźnień.
Tomasz Domański
Warszawa, 2002
© Materiał chroniony prawem autorskim – wszystkie prawa zastrzeżone.
Kopiowanie bez zgody autora jest zabronione.
W razie potrzeby, proszę o kontakt.
